Deze toolkit is bedoeld voor fortondernemers en partners van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. Sinds juli 2021 vormen beide waterlinies: UNESCO werelderfgoed de Hollandse Waterlinies
Op 26 juli 2021 heeft het Werelderfgoedcomité de Nieuwe Hollandse Waterlinie toegevoegd aan het UNESCO Werelderfgoed Stelling van Amsterdam. Vanaf dat moment vormen de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam het UNESCO werelderfgoed Hollandse Waterlinies. Het is belangrijk dat nu beide Linies meer in gezamenlijkheid gaan communiceren en er een gezamenlijk verhaal komt.
Wanneer je in jouw communicatie logo’s, teksten, foto’s, video’s of kaarten gebruikt, dan kun je de genoemde elementen hier vinden. Wanneer alle partners hier hun bronnen vandaan halen, is een eenduidig verhaal gegarandeerd.
UNESCO is de afkorting van United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization en is opgericht in 1945. UNESCO gebruikt de werkterreinen onderwijs, wetenschap, cultuur en communicatie om de doelstellingen van de Verenigde Naties te realiseren: het ontwikkeling van uitzonderlijke en universele waarden en verbetering van de leefomstandigheden van alle mensen ter wereld. Sinds 1972 heeft UNESCO het Werelderfgoedverdrag dat door 192 landen is ondertekend. Dit verdrag is bedoeld om cultureel en natuurlijk erfgoed dat van unieke en universele waarde is voor de mensheid, beter te kunnen bewaren voor toekomstige generaties.
Op de lijst van UNESCO werelderfgoed staan wereldberoemde voorbeelden als de Chinese Muur (China), de piramides van Gizeh (Egypte), Grand Canyon National Park (USA), Mont-Saint-Michel (Frankrijk) en de Dom van Keulen (Duitsland). UNESCO wijst deze plekken aan als onvervangbaar en van uitzonderlijke en universele waarde. Als wereldburgers zijn wij gezamenlijk verantwoordelijk voor het behoud en beheer ervan. Dat doen we voor ons zelf, voor elkaar en voor de volgende generaties.
Nederland heeft twaalf door UNESCO erkende werelderfgoederen. Deze zijn uniek in de wereld. Ze vertellen het bijzondere verhaal van Nederland en de Nederlanders op het gebied van waterbeheer, burgersamenleving en (land)ontwerp. Dat deden ze toen, dat doen ze nu, en dat zullen ze altijd blijven doen.
Behalve het Rietveld Schröderhuis en de Van Nellefabriek hebben alle ander Nederlandse monumenten op de Werelderfgoedlijst een relatie met het water: de Waddenzee, de Beemster, het voormalige eiland Schokland, het Ir. D.F. Woudagemaal, de molens van Kinderdijk, de zeventiende-eeuwse Amsterdamse grachtengordel en de Stelling van Amsterdam. Het twaalfde Nederlandse monument is Willemstad op Curaçao.
De Stelling van Amsterdam heeft al sinds 1996 de UNESCO status. Op 26 juli 2021 heeft het Werelderfgoedcomité de Nieuwe Hollandse Waterlinie toegevoegd aan het UNESCO Werelderfgoed Stelling van Amsterdam. Samen vertellen ze nog beter het verhaal van de strategische inzet van water bij de verdediging van Nederland. De Hollandse Waterlinies zijn erfgoed van wereldniveau. Ze zijn uniek en verdienen het om te blijven bestaan voor volgende generaties.
Een plaats op de prestigieuze Werelderfgoedlijst geeft officieel ‘internationale allure’. Het is een soort Michelinster voor erfgoed. Het gaat dus vooral om de status. UNESCO geeft bijvoorbeeld geen geld om het erfgoed te onderhouden. Een werelderfgoedmonument heeft de plicht om haar ‘unieke waarden’ in stand te houden en te beschermen. De overheid moeten ervoor zorgen dat haar beleid (zoals bestemmingsplannen) daarop is afgestemd.
De Uitzonderlijke Universele Waarde van elk werelderfgoed is beschreven in de Statement of Outstanding Universal Value (SOUV). Dit is de basis waarop de site wordt ingeschreven in het Werelderfgoedregister. De Statement of Outstanding Universal Value voor de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie sluiten op elkaar aan. De Nieuwe Hollandse Waterlinie geeft toegevoegde waarde ten opzichte van de Stelling van Amsterdam.
De universele waarde is te onderscheiden in drie hoofdkenmerken:
Strategisch landschap: Het strategisch landschap vormt de basis. Voor het ongetrainde oog is dit landschap onzichtbaar, maar het was van levensbelang voor de werking van de linie. Voor die verdedigingslijn liggen de inundatiekommen. Deze zijn begrenst door kades en dijken. Rondom de forten mocht (bijna) niet gebouwd worden. Dit waren de zogenaamde ‘verboden kringen’. Hierdoor ontstond een open landschap rondom de verdedigingslijn.
Watermanagementsysteem: Het watermanagementsysteem dat ingezet werd voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam geeft inzicht in de evolutie van de techniek en het waterbeheer, maar ook van het (bestuurlijke) organisatievermogen en de samenwerking tussen de vele waterbeheerders.
Militaire werken: De strategisch gepositioneerde militaire werken zijn onlosmakelijk verbonden met het watermanagementsysteem en dienden ter bescherming van het inundatiesysteem en dekten de accessen. Het verdedigingssysteem van militaire werken laat meer dan 300 jaar historische ontwikkeling zien van de militaire architectuur op het gebied van vestingbouw.